اصول اخلاقی اساس مسئولیت در حوزه فردی و عمومی هستند

پروفسور نیک باستروم مدیر موسسه آینده بشر دانشگاه آکسفورد است. او استاد پیشین مؤسسه مطالعات اجتماعی و سیاسی دانشگاه ییل بوده است. از او بالغ بر 179 کتاب و مقاله به چاپ رسیده که برخی از آنها به زبانهای گوناگون ترجمه شده است. 

حوزه تخصصی او فلسفه اخلاق، فلسفه تحلیلی، فیزیک، منطق ریاضی و آینده تکنولوژی است.

رعایت اصول اخلاقی در منازعات سیاسی از اصول مهم در حوزه اخلاق سیاست است

نیک باستروم در گفتگو با خبرنگار مهر و در مورد مهمترین پرسش و موضوع مطرح در نسبت میان سیاست و اخلاق، گفت: یک سؤال اساسی در حوزه اخلاق و سیاست این است که چگونه مجادلات سیاسی می‌تواند در برابر مسایل اخلاقی پاسخگو باشد؛ بدون اینکه این مناقشات واقعیتهای عملی را نادیده بگیرد و بدون اینکه درگیر منازعات پایان ناپذیر فرقه‌ای و گروهی شود.

باستروم در مورد این موضوع که برخی اخلاق کانتی را قابل اعمال در حوزه فردی می‌دانند و اخلاق فایده‌گرا را در حوزه عمومی افزود: حال بیائیم این پرسش که کدام یک از این دو نظام اخلاقی درست‌تر است را کنار بگذاریم. به عنوان مثال مشاهده این موضوع که چرا شخصی ممکن است اصول و قوانین ساده اخلاقی را نقض کند و شخصی دیگر ممکن است در تلاش باشد که قانونی را که نتیجه خوبی برای همگان دارد رعایت کند و انجام دهد.

مسئولیت‌پذیر نگاه داشتن مردم از موارد مهم حوزه اخلاق فردی است

وی تصریح کرد: از نظر کاربردی، این مهم است که مردم را مسئولیت پذیر نگاه داریم و آنها دلایل موجه برای رفتارشان ارائه دهند. از آنجا که انسان حتی اغلب در شرایطی که اخلاقی عمل نمی‌کند تظاهر به رفتار اخلاقی دارد، لذا باید معیارها و ضوابط اخلاقی وجود داشته باشد که این معیارها و سنجه‌ها مبهم نباشند. از سوی دیگر این سنجه‌ها و معیارها نباید به گونه‌ای باشد که بتوان به راحتی آنرا دور زد.

باستروم تاکید کرد: باید در نظر داشت که حوزه فردی تنها حوزه‌ای نیست که افراد در آن تمایل به حفظ خود و رفتار غیر اخلاقی دارند. در حوزه سیاست نیز مشاهده می‌شود که مقامات سیاسی به‌کرات از قدرتشان سوء‌استفاده می‌کنند. برخی از آنها نیز این گونه وانمود می‌کنند که خوب هستند و رفتار آنها اخلاقی است در حالی که این‌گونه نیست.

وی تصریح کرد: دیکتاتورهای مستبد همیشه مدعی هستند که اعمال و رفتار آنها برای خیر و مصلحت عامه مردم است. از این رو در این زمینه نیز وجود برخی نظر می‌رسد. از جمله این قوانین ساده می‌توان به اصول حقوق بشر که به طور بین‌المللی سازمان یافته است اشاره کرد.

وی خاطر نشان کرد: وجود این اصول ساده باعث می‌شود که معیاری داشته باشیم که بر اساس آن موارد نقض و تخلف را مشاهده کنیم. علاوه بر این، وجود این اصول ساده باعث خواهد شد که رهبران و مقامات سیاسی در قبال اعمالشان پاسخگو باشند.